سلسله راویان احادیث سیف در مورد قعقاع، صحابی ساختگی

افسانه قعقاع بن عمرو در 68 حدیث سیف آمده است که غالب آنها را امام المورخین طبری در تاریخ خود نقل کرده است. چون به سند این احادیث مراجعه میکنیم می بینیم که:

1- در سی و هشت حدیث او نام محمد بعنوان راوی آمده است. سیف این محمد را فرزند  عبدالله پسر سواد بن نویره معرفی میکند، و بطور اختصار او را به نام محمد نویره، یا محمد بن عبدالله و بیشتر بنام محمد نام میبرد.

2- راوی دیگر او مهلب بن عقبه اسدی است که پانزده حدیث خود را از وی روایت کرده و طبری باختصار او را مهلب میخواند.

3- یزید بن اسید غسانی راوی دیگر او است که نامش را در سند ده حدیث خود آورده و کنیه او را ابوعثمان معرفی کرده است.

4- زیاد بن سرجس احمری در هشت حدیث سیف راوی است که به اختصار او را زیاد، یا زیاد بن سرجس معرفی میکند. و در دو حدیث اسامی زیر را معرفی کرده است:

5- الغصن بن قاسم کنانی.

6- عبدالله بن سعید ثابت بن جذع که نامش را به اختصار عبدالله بن سعید، یا عبدالله می آورد.

7- ظفر بن دهی، که از جمله اصحابی است که خود سیف خلق کرده و بجای خود نیز جزء راویان احادیث او است.

8- قعقاع بن عمرو تمیمی که مانند ظفر جزء اصحاب مخلوق سیف است و هم راوی احادیث او.

راویان زیر هر کدام یک بار نامشان در روایتهای سیف درباره قعقاع آمده است:

9- صعب بن عطیه بن بلال از پدرش، که پدر و پسر هر دو از یکدیگر و به یک شکل روایت کرده اند.

10- نضربن سری الضبی، که نامش گاهی بطور اختصار در احادیث سیف بنام نضر برده میشود.

11- فرزند رفیل از پدرش روایت میکند، که پدر رفیل را سیف بن عمر، رفیل بن میسور مینامد.

12- عبدالرحمن بن سیاه احمری، که سیف نامش را بدون لقب میآورد.

13- مستنیر بن یزید، که هدف سیف از این نام مستتنیربن یزید، یزید نخعی است.

14- قیس، که سیف او را برادر مستنبر معرفی میکند.

15- سهل که سیف او را سهل فرزند یوسف سلمی خیال کرده است.

16- بطان بشر.

17- فرزند ابو مکنف.

18- طلحه بن عبدالرحمن که کنیه اش ابو سفیان است.

19-  حمید بن ابی شجار.

20- المقطع بن هیثم بکائی.

21- عبیدالله بن محفز بن ثعلبه از پدرش روایت کرده که پدر و فرزند در یک حدیث روایت سیف میباشند.

22 - حنظله بن زیاد فرزند حنظله تمیمی.

23-  عروه فرزند ولید.

24- ابو معبد عبسی.

25- جریر بن اشرس.

26- صعصعة المزنی.

27- مخلد بن کثیر.

28- عصمة الوائلی.

29- عمرو فرزند ریان.

کسانیکه از سیف گرفته اند

تمام افسانه هائی را که از قعقاع آورده اند برای نخستین بار:

1- سیف بن عمر تمیمی متوفی در حدود 170 هجری در دو کتاب خود بنام فتوح و جمل ثبت و ضبط کرده است.

دانشمندان نام برده زیر روایت های سیف را درباره قعقاع در کتابهای خود نقل کرده ند:

2-  طبری متوفی 310 هجری در کتاب تاریخ کبیر خود،

3- الرازی متوفی 377 هجری در کتاب جرح و تعدیل.

4- ابن السکن متوفی 353 هجری در کتاب حروف الصحابه.

5- ابن عساکر 571 هجری در کتاب تاریخ مدینه دمشق.

و از اینان نیز، نویسندگان زیر در کتابهای ادب خود مطالب سیف را گرفته اند:

6- الاصبهانی متوفی 356 هجری در کتاب اغانی که از طبری مطلب گرفته.

7- ابن بدرون متوفی 560 هجری در شرح بر قصیده ابن عبدون که از طبری گرفته.

این افسانه ها بنوبه خود در کتابهای زیر که بشرح حال اصحاب اختصاص دارد وارد شده است.

8-  ابن عبدالبر متوفی سال 463 هجری در کتاب الاستیعاب که رازی مطلب سیف را گرفته است.

9- ابن اثیر متوفی سال 630 هجری در کتاب اسدالغابه که از ابن عبدالبر مطلب سیف را گرفته است.

10- ذهبی متوفی سال 748 هجری در کتاب التجرید که از ابن اثیر مطلب گرفته.

11- ابن حجر متوفی سال 852 هجری در کتاب الاصابه که مطالب خود را از خود سیف بن عمر، و طبری، و رازی، و ابن سکن، و ابن عساکر گرفته است.

افسانه های سیف در کتابهای تاریخ عمومی زیر آمده است:

12- ابن اثیر متوفی سال 630 هجری در تاریخ کامل که از طبری گرفته.

13- ابن اثیر متوفی سال 770 هجری در تاریخ البدایه که از طبری گرفته.

14- ابن خلدون متوفای سال 808 هجری در تاریخ المبدأ که از طبری گرفته.
و بالاخره در کتب جغرافیایی نیز:

15- الحموی متوفی سال 626 هجری در کتاب معجم البلدان مستقیما از سیف بن عمر.

16- عبدالمومن متوفی سال 730 هجری در کتاب مراصدالاطلاع از حموی گرفته.

17- الحمیری متوفی سال 900 هجری در کتاب روض المعطار مستقیما از سیف.

نشر افسانه قعقاع در این کتابها سبب شد تا نام وی در کتابهای رجال شیعه نیز برده شود مانند:

18-  شیخ طوسی متوفی سال 460 هجری در کتاب رجال.

19- قهپائی سال تألیف 1016 هجری در کتاب مجمع الرجال که از کتاب رجال شیخ مطلب گرفته.

20- اردبیلی متوفی سال 1101  هجری در کتاب جامع الروات که از کتاب رجال شیخ مطلب گرفته.

21- مامقانی متوفی سال 1350 هجری در کتاب تنقیح المقال که از کتاب رجال شیخ مطلب گرفته.

22- شوشتری معاصر که از تنقیح مامقانی و رجال شیخ مطلب گرفته است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا