برخورد مادر و شیوه های درمانی در برابر گریه کودکان

مادران درباره گریه های مختلف کودکان که به علل متفاوتی صورت می گیرند مواضع گوناگونی می گیرند:

- برخی از مادران از کثرت گریه کودکان خشمگین شده و بر سرشان داد می کشند، کتک شان می زنند و موضع دشواری می گیرند و حاصل این روش این است که گریه او کم شده و یا در آن لحظه آرام می شود، و در موارد دیگر سر از خرابکاری در آورده، اشیاء را می شکنند، دیگران را می زنند، به در و دیوار خط می کشند، نق می زنند، سر و صدا درمی آورند. برخی دیگر ممکن است در برابر کودک بی تاب شده، او را در آغوش گرفته، خواب را بر خویشتن حرام نموده و او را بگردانند، در حالیکه این شیوه سبب خواهد شد که طفل بغلی بار آمده و بعدها کاملا ما را در اختیار گرفته و زندگی را بر او حرام نماید، همچنین است عادت گروهی دیگر که به محض شنیدن صدای گریه اش پستانک در دهان او گذاشته و او را به آن عادت می دهند. در حالی که پستانک خود عامل انتقال میکرب و شرطی شدن بی حساب کودک است و عادت بدی را در او مستقر می سازد.

موضعگیری های اندیشیده:

به نظر ما در برابر گریه های کودک نخست باید درباره آن اندیشید و آنگاه تصمیم گیری کرد. برخی از گریه های کودکان باید مورد بی اعتنائی قرار گیرند تا زمینه را برای بدآموزی ها و ایجاد عادات بد فراهم نکنند. کودکانی که بدون هیچ علت اندیشیده ای می گزیند و یا خواهان توجه فوق العاده اند و مادر را واقف خویش می طلبند لازم است مورد توجه قرار نگیرند. مثل گریه قبل و بعد از خواب، مخصوصا در کودکان 6-12 ماهه، یا گریه های کوتاه مدت و بی حساب کودک و یا گریه ای که طفل در آن سعی دارد شما را مورد آزمایش قرار دهد. آری، ممکن است مادران حساب کنند که فعلا بیکارم چه اشکالی دارد او را در آغوش بگیرم، کاری بی زحمت و وسیله ای برای آرامش طفل خواهد شد...... این طرز فکر بد نیست ولی بدانید که این اقدام، شما را در آینده با مشکلاتی مواجه خواهد کرد. او لوس و بد عادت می شود و جیغ و داد کردن او همه گاه مزاحم شماست. در مواردی گریه هائی است که باید مورد توجه قرار گیرند. مثلا گریه ای که همراه با ناله و آله است، و یا گریه ای که بسیار شدید و همراه تشنج است. در چنین صورتی ممکن است طفل دچار سوختگی، زخم بدن، دل پیچه شدید، ترس فوق العاده شده باشد. گریه های ناشی از بیماری و درد و بریده، توام با ناله و جیغ او بلند است. طفل با تمام وجود می گرید، دست و پایش را به هر طرف پرتاب می کند، فشار خون و دمای بدنش بالاست، چهره اش سرخ، خشمناک و گاهی رنگ پریده است. مراقبت از چنین کودکی واجب است و بی توجهی به او سبب می شود که او بی روحیه شود و زندگی آینده اش توام با بدبینی باشد.

شیوه های درمان و اصلاح:

برای اصلاح گریه کودکان مخصوصا آنهائی که استحقاق توجه و مراقبت را دارند از شیوه هائی باید استفاده کرد که ما تنها به گوشه هائی از آن در این بحث توجه خواهیم کرد. رعایت این اختصار بدان خاطر است که بررسی و ذکر علل، خود نشان دهنده راه درمان است. مادرانی  که خواستار اصلاح و نجات کودک از گریه ها هستند ناگزیر باید به بحث علل و انگیزه های گریه بیشتر توجه کنند. از میان برداشتن علت ها خود راه نجات و درمان است. در عین حال مواردی را هم خاطر نشان خواهیم کرد:

1- رفع عوامل مربوط به وضع شخصی کودک: در این جنبه ضروری است:

- او را از آب و غذا به گونه ای متعادل اشباع کنید و هرگز در گهواره و یا درازکش به کودک شیر ندهید.

- لباس او را فراخ و در صورت خیس بودن خشک و یا عوض کنید.

- در پوشش او مراقبت کنید که سنجاقی و سوزن بر تن او نباشد.

-لباسش بسیار گرم، یا بسیار سرد و یا زبر و سنگین نباشد.

- حرارت اطاق متعادل باشد. محیط را نیمه روشن کنید.

- پس از شیر دادن لحظاتی کودک را سر پا نگهدارید تا گازها و هوای بلعیده شده از او خارج گردد.

2- مراقبت های عاطفی: اگر طفلی زیاد گر یه می کند او را بغل کنید، مورد نوازش قرار دهید. زمزمه های شما، تکان دادن ها، لای لای گفتن شما او را آرامش می دهد. البته همه گاه او را در آغوش بگیرید که عادت بدی برای او نشود. گاهی به بدنش دست بکشید، سر او را روی شانه خود قرار دهید، آرام آرام بر پشت او ضربه بزنید. گاهی پوست او را به پوست بدن خود اصطکاک دهید. اگر درد می کشد به او همدلی کنید، اگر خسته و عصبی است او را نوازش کنید و خواهید دید که این شیوه ها در او موثر است و آرامش خواهد کرد. زمانی هم می توانید او را روی پا بخوابانید و تابش بدهید.

3- مراقبت روانی: در مواردی که طفلی و یا نوجوانی به خاطر غم می گرید نباید جلوی گریه اش را گرفت زیرا گریه عامل تسکین و آرامش اوست. ولی اگر گریه ممتد و طولانی و مکرر شد حتما نیاز به درمان پزشکی دارد. در مواردی برای آرامش کودک می توانید او را به اسباب بازی سرگرم کنید، چیز جالبی را به او نشان دهید و یا برای او قصه ای بگوئید. پرسیدن علت، همراهی و همگامی با او، نشان دادن صمیمت و صفا، خود موجب امنیت و آرامش است. تحسین ها، خندیدن ها، دلگرمی دادن، وعده دادن که درد تو خوب خواهد شد، رفع مشکلات روانی و.... در این زمینه بسیار موثر است.

4- در صورت ریسه رفتن: اگر کودک شما به علت گریه شدید ریسه می رود و دچار حالت تشنج می شود ضمن مشاوره با پزشک در مواردی که این حالت پدید می آید نگران نباشید. این حالت خود بخود و به تدریج بهبود می یابد و هم کمی با توجه و مهربانی مشکل رفع خواهد شد. در حال ریسه رفتن سر کودک را پائین و تنه او را بالاتر نگه دارید، یا او را در لبه تخت قرار دهید، به پشت و پائین شانه های او ضربه بزنید تا مجاری تنفسی باز شود. انگشت خود را داخل دهان کودک کنید، ترشحات و آب دهن را از دهان او خارج کنید،  اگر آدامسی در دهان اوست بیرون بیاورید، حالش بجا می آید. اگر با همه این مراقبت ها تنفس عملی نشد او را تنفس مصنوعی بدهید، به صورت دهان به دهان حدود 12 -15مرتبه در دقیقه، تدریجا از آن وضع نجات می یابد.

5- درمان پزشکی: به هنگامی که شیوه های مادرانه در محیط خانه عملی شود و گریه همچنان ادامه یابد باید از درمان پزشکی سود جست. پزشکان در مواردی دارو تجویز کرده و بیماری کودک را در فاصله ای بسیار اندک درمان می کنند. و زمانی هم اگر تشخیص دهند گریه ها ریشه های عصبی دارند داروهای آرام بخش تجویز می کنند. توصیه ما این است که در موارد گریه همراه با خواب آلودگی، بی اشتهائی، رنگ پریدگی، گریه های بسیار شدید و همراه با تشنج حتما به پزشک مراجعه کنید و هم توصیه می کنیم از دارو ها و سفارش های ناآشنا بپرهیزید.

6- مراقبت های دیگر: و بالاخره چه بسیارند مراقبت های دیگری که در رابطه با اصطلاح و درمان کودک باید مورد اعمال قرار گیرند و گمان این است مطالعه در مورد علل و انگیزه های گریه، راه و روش اصلاح و درمان را  نشان خواهد داد و بدین نظر از ادامه شیوه درمان خودداری می کنیم.

پرهیزها:

در امر اصلاح گر یه و درمان آن مادران محترم باید پرهیزهائی هم داشته باشند که از جمله آنها بدین قرارند:

- کودک را به خاطر گریه اش تنبیه نکنید که کتک زدن دچار درد و حل مشکل نیست.

 - برای هر گریه و صدائی طفل را در بغل نگیرید که بد عادت شده و بعدها شما را به ستوه خواهد آورد.

- نگاه های تند و ملامت بار برای کودکی که از جدائی مادر شکوه دارد بر احساس ناامنی او می افزاید، از آن بپرهیزید.

- سعی نکنید که طفل را با دادن پستانک آرام کنید که عادت مضری برای او ایجاد خواهد کرد.

- تا آنجا که امکان داشته باشد از راه روان درمانی به اصلاح کودک بپردازید. از دادن دارو های مخدر و آرامبخش بپرهیزید.

- در صورتی که برای درمان نیازمند به مصرف دارو شده اید اولا تجویز دارو زیر نظر پزشک باشد و ثانیا سعی کنید که هر چه زودتر آن را قطع کنید.

منـابـع

کلیــد واژه هــا