معاویه بن ابوسفیان

کنیه معاویه "ابو عبدالرحمان" بود. پدرش، صخر بن حرب، معروف به ابوسفیان -که جنگ های متعددی را علیه پیامبر اکرم (ص) به راه انداخت- و مادرش هند، معروف به هند جگرخوار بود. معاویه پنج سال پیش از بعثت رسول خدا در مکه به دنیا آمد. چون مادرش بدکاره بود، هنگام تولد درباره ی این که پدر او کیست اختلاف شد. به هر حال هند همسر رسمی ابوسفیان بود و به همین دلیل معاویه را به ابوسفیان نسبت دادند و بر این اساس وی از بنی امیه به شمار آمد.
نگاهی به نژاد و قبیله ی معاویه: پدر و مادر و برادران و خواهران معاویه، وضعیت خانوادگی او را روشن می کند. معاویه تا پیش از فتح مکه از دشمنان سرسخت رسول خدا به شمار می آمد. پس از فتح مکه همراه با پدر و برادرش، یزید بن ابی سفیان، به ظاهر مسلمان شد و در شمار طلقا (آزادشدگان حضرت محمد مصطفی) قرار گرفت. پس از رحلت رسول خدا به خدمت خلیفه درآمد و در سال 12 هجری همراه برادر بزرگترش یزید، در لشکر اعزامی به سوی سوریه قرار گرفت. پس از مرگ برادرش، از سوی عمر ابن خطاب جانشین برادر و حاکم دمشق گردید. (سال 18 هـ). با به قدرت رسیدن عثمان، معاویه نیز همانند دیگر بنی امیه از قدرت و امکانات بیشتری برخوردار شد. همه ی بخش های سرزمین شام در اختیار او قرار گرفت و بر قلمرو حکومتش افزوده شد. معاویه پس از دستیابی به قدرت، با تبلیغ افتخارات ساختگی، برنامه ی سیاسی خاص خود را برای حفظ قدرت و توسعه ی آن برای پیمودن راه دشوار خلافت تنظیم کرد. این برنامه عبارت بود از تشکیل ارتش نیرومند و ناآگاه، تبلیغات، نیرنگ و فریب، موروثی کردن خلافت و....
پس از ماجرای قتل عثمان، معاویه شعار خونخواهی عثمان سر داد و به این بهانه رو در روی امام علی (ع) ایستاد و جنگ صفین را به راه انداخت. پس از شهادت حضرت علی (ع)، به سوی عراق لشکر کشید؛ اما با توجه به شرایط نامساعدی که پیش رو داشت و از خطر حمله ی روم نیز در امان نبود، به امام حسن مجتبی (ع) پیشنهاد صلح داد. امام حسن (ع) نیز به جهت نداشتن یاور و برای حفظ مصالح اسلام پیشنهاد او را پذیرفت. به دنبال صلح امام حسن، در سال 41 هجری -که عام الجماعه نام گرفت- معاویه رسما بر کرسی خلافت تکیه زد و بر همه ی سرزمین های اسلامی حاکم شد.
معاویه دارای چند همسر بود که یزید از یکی از آنان به نام میسون دختر بحدل کلبی متولد شد. وی در سال های پایانی عمر برای فرزندش یزید از مردم بیعت گرفت. مرگ معاویه در رجب سال 60 هجری در سن 78 سالگی و در دمشق واقع شد. رذائل معاویه قابل شمارش نیست. ویژگی های ظاهری، ویژگی های اخلاقی و ویژگی های دینی وی از نظر ارزشی، سراسر منفی است. طبقه ی اجتماعی معاویه نیز چنین بود. او از زبان خدا و رسول ملعون است و شجره ی ملعونه که در قرآن کریم آمده؛ به دودمان معاویه تفسیر شده است. روزی رسول خدا ابوسفیان را بر مرکبی سوار دید که دو پسرش یزید بن ابی سفیان جلودار و معاویه از عقب مرکب را می راند. حضرتش فرمود: خدا جلودار و سوار و عقب دار را لعنت کند. عبدالله ابن عمر از رسول خدا نقل می کند که فرمود: شخصی می آید که بر دین اسلام نمی میرد. عبد الله ابن عمر می گوید: و ما دیدیم که معاویه آمد.
معاویه به تصریح پیامبر، رهبر لشکر جنایتکاران است؛ زیرا پیامبر به عمار یاسر فرمود: ای عمار! تو را گروه ستمکار می کشد. و عمار در جنگ صفین توسط لشگر معاویه کشته شد. اطرافیان معاویه نیز گروهی از منافقان بودند. معاویه شراب می خورد و به اسم اسلام حکومت می کرد. وی "زیاد بن ابیه" را که فرزندی نامشروع بود و پدرش معلوم نبود، به پدرش ابوسفیان نسبت داد و او را "زیاد بن ابی سفیان" نامید. او برای کشتن دوستان خدا عسل زهرآلود به کار می برد و می گفت: خدا لشگر فراوانی از عسل دارد. عده ای را برای غارت کردن و کشتن زن و فرزند و سوزاندن منازل مسلح کرده بود و در انواع حیله و دروغ استاد بود. وی خلافت مسلمین را بر پایه وراثت استوار کرد. دشمنی بنی امیه با خدا و رسول و کینه هایی که نسبت به رسول خدا و علی (ع) و اولادش داشتند، باعث شده بود که فقط به قتل و کشتار آنان بپردازند.
معاویه پس از شهادت علی (ع) آن حضرت را روی منبرها لعن می کرد و ناسزا می گفت و شدیدترین شکنجه ها و عذاب ها را متوجه پیروان امام می ساخت و بزرگ ترین جنایات را مرتکب می شد. معاویه آن حضرت را لعنت می کرد و به فرمانداران و عمال خود دستور داد در همه شهرها علی را لعنت کنند. این عمل تا سالیان دراز از قوانین بود و کسی نمی توانست از زیر بار آن فرار کند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا