احادیث و روایاتی درباره اجرای عدالت (1)

احادیث موثق و معتبر بسیاری از ائمه معصومین (ع) وجود دارد که در بردارنده مفهوم عدالت در هر زمینه و پرهیز از ستم بر نیازمندان جامعه می باشد، برخی از این احادیث و روایات در زیر آمده است:
پیامبر اکرم«ص»:
*«عدل ساعه خیر من عباده سبعین سنه». (جامع الاخبار)
( یک ساعت اجرای عدالت، بهتر است هفتاد سال عبادت...»

پیامبراکرم «ص»:
*«جماع التقوی فی قوله تعالی:«إن الله یأمر بالعدل و الإحسان..»(مستدرک الوسائل)
«همه ( انواع تقوی وپرهیزگاری، دراین آیه جمع است: خداوند – بحتم به اجرای عدالت ونشر احسان«امر» می کند.

پیامبراکرم«ص»:
-به ر وایت امام باقر«ع»-
*«ما آمن بی من بات شبعان و جاره جائع. قال: و ما من أهل قریه یبیت فیهم جائع، ینظر الله إلیهم یوم القیامه» (اصول کافی)
«آن کس که سیر بخوابد، درحالی که همسایه اش گرسنه باشد، به من ایمان نیاورده است.. خداوند در روز رستاخیز، به مردم هرآبادی و شهری که کسی شب را درآن گرسنه بسر آورده باشد، به نظر رحمت نگاه نخواهد کرد»

پیامبراکرم«ص»:
-به روایت امام ابوالحسن علی بن موسی الرضا «ع»، ازپدران خویش-
*«فی أول من یدخل النار..... و ذوثره من المال، لم یعط المال حقه» ( بحار)
«ازنخستین کسانی که وارد جهنم می شوند، توانگرانی هستند که حق مال را ( درمورد نیازمندان و نیازهای مختلف اجتماعی)، ادا نکرده اند ( و نیازهای فردی، خانوادگی و اجتماعی را برنیاورده اند)

پیامبراکرم«ص»:
*«طوبی لمن اکتسب من المومنین مالا من غیر معصیه ،فأنفقه فی غیر معصیه، و عادبه علی أهل المسکنه» (کافی)
«خوشا به حال مسلمانی که مالی- بدون گناه وخلافکاری – به دست آورد؛ و در راهی - بدور از گناه وخلافکاری – صرف کند، وبا آن مال نیازمندان را برطرف سازد».

پیامبراکرم «ص»:
*«إن الله جعل أرزاق الفقراء فی إموال الأغنیاء، فإن جاعوا و عروا فبذنب الأغنیاء» (مستدرک الوسائل)
«خداوند- به طور قطع- روزی مستمندان را درمیان اموال توانگران قرار داده است،پس اگر آنان گرسنه وبرهنه بمانند ( و کمبودهای این قشرها برطرف نگردد)، ازگناه توانگران است (حق آنان را غصب کرده اند...)

پیامبراکرم «ص»:
*«.....و لم یفقر هم فیکفر هم....»(اصول کافی)
«حاکمیت اسلامی نباید زمینه های فقررا درجامعه پدیدآورد، تا مردم را ازدین بیزار کند..»

پیامبراکرم «ص»:
*«إن الناس من عهد آدم یومنا هذا، مثل أسنان المشط، لا فضل للعربی علی العجمی، ولا للأحمر علی الأسود، إلا بالتقوی» (اختصاص شیخ مفید)
«مردمان ا ززمان آدم تا امروز، همه مانند دندانه های شانه اند، یعنی نه عربی برعجم برتری دارد و نه سرخی برسیاه، فقط برتری ( انسانها بر یکدیگر)، به رعایت تقوی است( و تقوی به اجرای عدالت است).

پیامبراکرم «ص»:
*«لو لا الخبز ما صمنا، و لا أدینا فرائض ربنا - عزوجل»(کافی)
«بدون نان ( ودیگر نیازهای لازم: دوا، لباس و..)، نه می توانیم نماز بخوانیم، نه روزه بگیرم، و نه دیگر واجبات پروردگار عریز را انجام دهیم».

امام علی«ع»:
بخشنامه ای، از امام امیرالمومنین علی بن البیطالب «ع» به کارمندان اداری وکارگزاران حکومت اسلامی، دربارة نوشتن نامه های اداری و مقدار مجاز مصرف از اموال عمومی «بودجه» های دولتی:

*«أذقوا أقلامکم، وقاربوا بین سطورکم، و احذفوا من فضولکم، و اقصدوا قصد المعانی، وإیاکم الإکثار، فإن أموال المسلمین لا تحتمل الإضرار» (نهج البلاغه)
«قلمهای خودرا ریز سرکنید، ازفاصله میان سطرها بکاهید، چیزهای نالازم را ننویسید، فقط اصل مطلب را ذکر کنید، از زیاده روی بشدت بپرهیزید، که به اموال مسلمین ( اموال عمومی- دولت)، به هیچ اندازه نمی توان زیان رسانید ( ودر راه تجمل گراییها و پرخرجیها وسفرها وسفره ها نمی توان صرف کرد، و نورچشمیها را نمی توان برمنابع مالی جامعة اسلامی مسلط ساخت.»

امام علی«ع»:
*«ولی أبا الأسودالدولی القضاء، ثم عز له: فقال:«لم عزلتنی و ما خنت و لاجنیت؟»، فقال:«إنی رایت کلامک یعلو کلام خصمک» (مستدرک الوسائل)
«حضرت علی«ع»، ابوالاسود دئلی را( که از شخصیتهای بسیار بزرگ عالم اسلام و جهان تشیع بود، و در جنگ «صفین» و«جمل»، در رکاب امیرالمومنین جهاد کرده بود)، دربصره مقام قضاوت داد؛ و سپس او را عزل کرد. این قاضی ( امین و با شخصیت نزد امیرالمومنین آمد و) گفت:«چرا مرا عزل کردی، با اینکه نه خیانتی کرده بودم ونه جنا یتی؟».
علی«ع» درپاسخ فرمود:«درست است، نه خیانتی کرده ای ونه جنایتی، لیکن به هنگام سخن گفتن با مراجعه کنندگان به دادگاه)، من دیدم صدایت از صدای متهم بلندتر می شود ( واینگونه برخورد با متهم- حتی در همین حد که صدای قاضی کمی بلند شود- مخالف کرامت انسان است وجلالت اسلام، و توهین به دادگاه است و مقام قضاوت».

امام علی «ع»:
*«اجعل العدل سیفک..»
«( ای حاکم مسلمانان!) عدالت رابه جای سرنیزه ( وزندان و شکنجه وتبعید ....) بکار ببر..

امام علی «ع»:
*«ثم إن للوالی خاصه وبطانه، فیهم استئثار و تطاول، وقله أنصاف فی معامله، فاحسم ماده أولئک بقطع أسباب تلک الأحوال؛ ولا تقطعن لا حد من حاشیتک و حامتک قطیعه، ولا یطمعن فیک فی اعتقاد عقده تضر بمن یلیها من الناس، فی شرب أو عمل مشترک، یحملون موونته علی غیر هم؛ فیکون مهنأ ذلک لهم دونک، و عیبه فی الدنیا و الآخره»

«ای مالک! حکمران، نزدیکان و خویشانی دارد که ( به دلیل نزدیکی به منابع قدرت و داشتن «پارتی» های کلان و صاحب نفوذ)، همه چیز را برای خود می خواهند، و به اموال مردم دست درازی می کنند. تو باید ریشة این جریان را در حاکمیت از بیخ برکنی و بدور افکنی( وروی خوش به آنان نشان ندهی، و از آنان در برابر قانون و حقوق مردم و رنجمایة مستضعفان طرفداری نکنی)، پس مبادا به احدی از این نور چشمان و خویشان و رفیقان، قطعه زمینی ( یا موفقت اصولی) بدهی؛ و مبادا یکی از آنان – به دلیل نزدیکی به تو- در این امر طمع ببندد که شرکتی درست کند؛ و دیگران را از نان خوردن بیندازد، و در هر اقتصادی دخالت کرده،از دیگران کار بکشد، وخود سودهای کلان ببرد که اگر چنین کردی( واین خیانت بزرگ را در مقام حکومت اسلامی (وجمهوری اسلامی) مرتکب شدی، و از خدا نترسیدی، و با پررویی با مردم روبرو گشتی)، بدانکه سودگوارای اینگونه فرصتها (و در آمدها و چپاولها ) را آنان می برند نه تو، و تنها ننگ آن در دنیا و آخرت برای تو می ماند( و رو سیاه دو جهان تو خواهی بود!»

امام علی«ع»:
*«اعدل فی العدو و الصدیق.»
«( ای مسلمان!)، بادوست و دشمن به عدالت رفتار کن!*

امام علی«ع»:
*«علیک بترک التبذیر والاسراف، والتخلق بالعدل و الانصاف»
«تبذیر (ریخت وپاش وخرجهای بیهوده) واسراف ( زیاده روی درمصرف) را ترک کنید، و خود را به رعایت عدل وانصاف عادت دهید!»

امام علی«ع»:
*«..... فإنهم صنفان: إما أخ لک فی الدین، و إما نظیر لک فی الخلق..»
«( ای مالک! مردم را از ته دل( نه به زبان) دوست بدار، و با آنان مهربانی کن!) چون مردم دو دسته بیش نیستند: یا برادردینی تواند( مسلمانان)، یا برابر نوعی تو( همنوعان تو از غیر مسلمانان - «ای انسان!آنها هم انسانند.»

امام علی«ع»:
*«.... ما غال فیکم غائل، و لا ظلم منکم مسلم و لا معاهد»
«( در حکومت واقعی اسلامی)، در میان جامعه و مردم خانواری بی هزینه نمی ماند، وبه مسلمان وغیرمسلمانی ستم نمی رود.

امام علی«ع»:
*«الاحتکار، شیمه الفجار»
«احتکار، کار آدمهای فاجر وفاسد است.»

امام علی«ع»:
*«و إن عملک لیس لک بطعمه، و لکنه قی عنقک امانه»(نهج البلاغه)
«(ای حاکم ومسئول مسلمان، در هر مقام با هر لباس!)، این شغل (پست ومقام)، لقمة چرب و نرمی نیست که در اختیارات قرار گرفته باشد، بلکه امانتی است که به دست تو سپرده اند؟!»

امام علی«ع»:
*«کانت غله علی اربعین الف دینار، فجعلها صدقه، و انه باع سیفه و قال: «لو کان عندی عشاء ما بعته»
«درآمد علی «ع» ( از نخلستانهای که خود کاشته بود)، به چهل هزار دینار رسید، واو همه را درراه خدا به نیازمندان داد، و سپس شمشیرش را فروخت. وگفت:«اگرشام امشب را می داشتیم شمشیرم را نمی فروختم.»

امام علی«ع»:
*«....وما أخذ الله علی العلماء: أن لا یقاروا علی کظه ظالم ولا سغب مظلوم»
«خداوند از عالمان دین پیمان گرفته است، که به هنگام پرخوری ظالمان وگرسنگی کشیدن مظلومان (وحیف و میل اموال و امکانات و تبعیض و تفاوت و شیوع طبقاتی گری، و رسوخ فاصله های جهنمی)، سازش نکنند ( وساکت ننشینند)، وگرنه...

امام علی«ع»:
*«دخلت بلادکم بأشمالی هذه.. و رحلتی و راحلتی ها هی! فإن خرجت من بلادکم بغیر ما دخلت، فاننی من الخائنین»
«من- به عنوان خلیفه – وارد سرزمین شما(کوفه) شدم با همین جل و پوست – تخت و شتر، همین، اگر روزی که از اینجا می روم دیدید چیز بیشتری دارم، بدانید که من بیقین خائنم»

امام علی«ع»:
*«إن الله- سبحانه- فرض فی أموال الأغنیاء أقوات الفقراء فما جاع فقیر الا بما منع غنی؛ و الله تعالی جده، سائلهم عن ذلک»
«خداوند سبحان، روزی فقیران را در اموال توانگران قرار داده است، پس هیچ فقیری در دنیا گرسنه نمی ماند، مگر به این دلیل که توانگرحق اورا نداده است. و خدای متعال، در روز قیامت از آنان باز خواست خواهد کرد.»

منـابـع

کلیــد واژه هــا