کسانی که به وسیله ابوبکر اسلام آوردند

در بدایه و نهایه، ابن کثیر ج 3 ص 29، در سیره دحلان ج 1 ص 94 و در سیره حلبیه ج 1 ص 276 آمده است که برخی از بزرگان صحابه مانند طلحه، زبیر، سعد ابن ابی وقاص، عبدالرحمن ابن عوف، ابوعبیده جراح، خالد ابن سعید ابن عاص، ابوذر، عثمان ابن عفان، ابوسلمه ابن عبدالاسد، ارقم ابن ابی ارقم، اینان به دست ابوبکر اسلام آورده اند. علامه جعفر مرتضی عاملی در کتاب «الصحیح من سیره النبی الاعظم ج 2» به این سخن اشکال کرده و دلایلی در رد آن اقامه می فرماید که در زیر به بخشی از آن اشاره می کنیم.
1- اولین احتمالی که سخن فوق را مورد خدشه قرار می دهد، احتمال اسلام آوردن ابوبکر در دوره اجباری است. همچنان که گذشت گفتیم در تاریخ طبری ج 2 ص 60 اسلام آوردن ابوبکر پس از اسلام آوردن بیش از پنجاه نفر عنوان شده و زمان بعد از اسلام آوردن پنجاه نفر می شود همان دوره ای که اسلام آوردن اهل مکه اجباری بود و اختیاری در کار نبود. بنابر این و با توجه به اینکه اسلام آوردن طلحه و زبیر و ارقم ابن ارقم و... پیش از این دوره بوده پس ایشان در مسلمان شدن نسبت به ابوبکر سبقت داشته اند فلذا ممکن نیست ابوبکر مسبب اسلام آوردن ایشان باشد.
2- در سیره ابن هشام ج 1 ص 264 و در تاریخ یعقوبی ج 2 ص 232 و در غیر این دو آمده است: «از جمله کسانی که قبل از خروج از خانه ارقم اسلام آورده اند، زید ابن حارثه، خالد ابن سعید ابن عاص، سعبدابن ابی وقاص، عمر ابن عبسته، عتبه ابن غزوان و مصعب ابن عمیر بوده اند» با توجه به دلایل موجود که بخشی از آن ذکر شد، اسلام آوردن ابوبکر پس از خروج از خانه ارقم بوده بنابراین تمام افراد فوق الذکر پیش از او اسلام آورده اند. اسلام آوردن ابوذر هم که معروف بوده و معلوم است که او بدست خود پیغمبر اسلام آورد نه ابوبکر. ارقم ابن ابی ارقم نیز به عنوان هفتمین مسلمان در کتب تاریخی ثبت شده در مورد زبیر نیز مقدسی می گوید که او چهارمین یا پنجمین مسلمان بوده. بنابراین مجموع ایشان قبل از ابوبکر مسلمان شده اند و نمی توان ابوبکر را واسطه اسلام آوردن آنها دانست.
3- در مورد عثمان ابن عفان آمده است که او برای اسلام آوردن شرط گذاشت و شرط او این بود که رقیه بنت رسول الله (ص) به تزویج او درآید؛ پیغمبر نیز این شرط را قبول فرموده و او اسلام آورد. بنابراین در اسلام آوردن او هم ابوبکر نقشی نداشته. در نقل دیگری نیز مداینی از قول عمر ابن عثمان ابن عفان آورده است «روزی او (یعنی عثمان) به دیدار خاله ی خود دختر عبدالمطلب رفته تا او را عیادت کند. در این هنگام رسول الله (ص) نیز داخل منزل او شده و صحبتی میان ایشان و عثمان صورت می گیرد و در آن موقع مطالبی از مقام و منزلت او ظاهر شده بود. سپس رسول الله (ص) برخی از آیات را برای عثمان تلاوت می فرمایند بعد برخاسته و از منزل دختر عبدالمطلب خارج می شوند. عثمان نیز خارج شده به دنبال رسول الله راه می افتد و بنابه ادعای خود، مقام رسول اکرم (ص) را درک کرده و حقانیت ایشان برای او آشکار می شود لذا اسلام می آورد.» در این نقل هم سخنی از ابوبکر به میان نیامده پس او نیز بدون واسطه گری ابوبکر اسلام آورده. در مورد اسلام آوردن عده دیگر از آنهایی که ادعا شده بدست ابوبکر اسلام آورده اند نیز همین جریان وجود دارد.
4- اسکافی نقل می کند: ابوبکر از مسلمان کردن پدر خود و تنها فرزندش عبدالرحمن عاجز بود و این دو؛ تا سال فتح مکه مشرک بودند. همچنین دختر ابوبکر به نام «ام فروه» و همسرش به نام نمله (یا قتیله) بنت عبدالعزی نیز همین طور بودند. حال او که از مسلمان کردن ایشان عاجز بوده چگونه توانسته مثل طلحه و زبیر و ارقم و.. را مسلمان کند؟ در حالیکه قطعا معاشرت او با پدر و فرزندان و همسرش بیشتر و دل سوزی اش برای آنها شدیدتر از ارتباط و دل سوزی اش برای دیگران بوده.
5- و چطور عمر ابن خطاب که ادعا می شود اشبه الناس به ابوبکر و رفیق و مصاحب همیشگی او بوده بدست او اسلام نیاورده اما ابوسلمه ابن عبدالاسد و ابوعبیده جراح و ابوذر بدست او مسلمان شده اند؟
به نظر می آید در این موضوع نیز مانند برخی از بخش های گذشته قلم تاریخ نگاران خطا رفته و واقع را به گونه ای دیگر ثبت نموده اند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا